Ὁ Θεός εἶναι τό ὕψιστο καί ἀπροσπέλαστο καί ἀνέκφραστο φῶς,
τό ὁποῖο οὔτε νοῦς μπορεῖ νά κατανοήση,
οὔτε λόγος νά ἐκφράση καί αὐτό φωτίζει κάθε λογική φύσι.
Αὐτό τό φῶς εἶναι γιά τά νοητά, ὅ,τι εἶναι ὁ ἥλιος γιά τά αἰσθητά.
Ὅσο καθαριζόμαστε, τόσο καί τό φανταζόμαστε.
Καί ὅσο τό φανταζόμαστε τόσο τό ἀγαπάμε.
Καί ὅσο τό ἀγαπάμε, τόσο τό κατανοοῦμε.
Τό ἴδιο βλέπει καί κατανοεῖ τόν ἐαυτό του, καί λίγο δίνεται στούς ἔξω.
Καί λέγω φῶς, αὐτό πού βλέπουμε στό πρόσωπο
τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος....
Ὁ ἄγγελος εἶναι κατώτερο φῶς,
μία κάποια ἀπορροή ἤ συμμετοχή τοῦ πρώτου φωτός,
ἡ ὁποία ἔχει τόν φωτισμό ἀπό τό ὅτι στρέφεται πρός ἐκεῖνο· καί
ὑπηρετεῖ ἐκεῖνο καί δέν γνωρίζω ἄν τό δεύτερο αὐτό φῶς
μοιράζεται τίς διάφορες ποσότητες τοῦ φωτισμοῦ
ἀνάλογα μέ τήν προτεραιότητα τῆς θέσεως στήν ὁποία βρίσκεται,
ἤ ἄν (ἀντίστροφα) λαμβάνη τήν θέσι ἀνάλογα
μέ τόν βαθμό δεκτικότητας τοῦ φωτισμοῦ τήν ὁποία ἔχει.
Τρίτο φῶς εἶναι ὁ ἄνθρωπος,
πρᾶγμα πού ἀντελήφθηκαν καί
αὐτοί πού βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία,
διότι ὀνομάζουν τόν ἄνθρωπο φῶς,
ἐπειδή ἔχουμε μέσα μας τήν δύναμι τοῦ λογικοῦ.
Καί ἀπό ἐμᾶς τούς ἴδιους πάλι ὀνομάζουν τόν ἄνθρωπο φῶς καί
οἱ πιό θεοειδεῖς, αὐτοί δηλαδή πού πλησιάζουν τόν Θεό περισσότερο.
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος
Πηγή: Γρηγοριανόν Ταμεῖον, σελ. 867