Τί εἶναι τὸ Τριώδιο;

Τὸ κατανυκτικὸν Τριώδιον

Τριώδιον λέγεται τὸ λειτουργικὸ βιβλίο [δήλ. βιβλίο πού διαβάζεται στὴν ἐκκλησία κατὰ τὶς διάφορες ἀκολουθίες] ποὺ περιέχει ὑμνολογικὸ ὑλικὸ κυρίως τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ τοῦ Ὄρθρου  καὶ χρησιμοποιεῖται μαζὶ μὲ τὸ Μηναῖο καὶ τὴν Παρακλητικὴ στὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες τῆς περιόδου ἀπὸ Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μέχρι τὸ Μεγάλο Σάββατο.

Ὀνομάζεται Τριώδιο, γιατί στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες τοῦ ὄρθρου, ὄχι τῶν Κυριακῶν ἀλλὰ τῶν ἄλλων ἡμερῶν τῆς ἑβδομάδας, οἱ Κανόνες ἀντὶ νὰ ἔχουν ἐννέα ᾠδές, ὅπως εἶναι ἡ γνωστὴ καὶ συνήθης μορφή τους, ἔχουν τρεῖς ᾠδὲς (=Τριώδιον), οἱ ὁποῖες εἶναι σταθερὰ στὴν Η΄ καὶ τὴν Θ΄ ᾠδὴ καὶ διαδοχικὰ μία ἀπὸ τὶς πέντε πρῶτες [Κανόνας: σπουδαῖο μουσικὸ καὶ ποιητικὸ εἶδος τοῦ Βυζαντίου, στὸ ὁποῖο εἶναι γραμμένα τὰ περισσότερα μουσικὰ μέρη ποὺ ψάλλονται στὴν ἐκκλησία, κατὰ τὸν Ὄρθρο. Ποιητὲς κανόνων ἦταν καὶ μεγάλοι ἅγιοι, ὅπως οἱ ἅγιοι Ἰωάννης Δαμασκηνός, Κοσμᾶς ὁ Μελῳδός, Ἀνδρέας Κρήτης, Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος κ.ἅ., ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ σύγχρονοι ὑμνογράφοι, ὅπως ὁ Γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαναννίτης (δήλ. ἀπὸ τὴ "Μικρὰ Ἁγία Ἄννα" τοῦ Ἁγίου Ὅρους) κ.ἄ.].

Ἡ περίοδος τοῦ Τριωδίου ἔχει σκοπὸ νὰ μᾶς προετοιμάσει μὲ νηστεία, προσευχὴ καὶ μετάνοια, γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦμε τὰ Ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου μας καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάστασή Του. Τὸ Πάσχα μας ἀποτελεῖ τὸ διαρκὲς πέρασμά μας, τὴν εἴσοδό μας στὴν «καινὴ ζωὴ τῆς Βασιλείας». Γιὰ νὰ βιωθεῖ μὲ περισσότερη ἐσωτερικότητα ἡ «ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν», εἶναι ἀπαραίτητη ἡ κατάλληλη ἐσωτερικὴ προετοιμασία. Αὐτὴ τὴν διασφαλίζει ἡ εὐλογημένη περίοδος τοῦ Τριωδίου.

Ἡ κατανυκτικὴ περίοδος τοῦ Τριωδίου, ποὺ μέσα στοὺς κόλπους της περιλαμβάνει τὴ Μεγάλη Σαρακοστή, ἀποτελεῖ γιὰ ὅλους τούς πιστοὺς μοναδικὴ εὐκαιρία καὶ δυνατότητα γιὰ πορεία μετανοίας. Τὴν πνευματικὴ πορεία μας τὴν χαρακτηρίζει ἡ μετάνοια ποὺ πρέπει νὰ εἶναι συνεχής. Βέβαια, στὴν περίοδο τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς χρειάζεται νὰ εἶναι πιὸ ἔντονη μία καὶ αὐτή μᾶς ὁδηγεῖ στὸν ἑορτασμὸ τοῦ Σταυρό-Ἀναστάσιμου Πάσχα. Νὰ καθαρίσουμε δηλαδὴ τὴν ὕπαρξή μας ἀπὸ κάθε «μολυσμὸν σαρκὸς καὶ πνεύματος» καὶ νὰ δεχθοῦμε τὸν Χριστὸ στὴν ζωή μας.

Ἡ περίοδος τοῦ Τριωδίου καλύπτει:

α. Τὶς τρεῖς ἑβδομάδες πρὶν ἀπὸ τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ (22 ἡμέρες).

β. Τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ (40 ἡμέρες, ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα μέχρι τὴν Παρασκευὴ πρὶν ἀπὸ τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου).

γ. Τὶς δύο ἡμέρες Σάββατο τοῦ Λαζάρου καὶ Κυριακὴ τῶν Βαΐων (συνδετικὲς ἡμέρες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μὲ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα).

δ. Τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα (6 ἡμέρες).

ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ  

Οἱ τρεῖς πρῶτες ἑβδομάδες λέγονται στὴν ἐκκλησιαστικὴ γλῶσσα «προφωνήσιμοι» διότι προαναφωνοῦν τοὺς ἀγῶνες ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε ἐναντίον τῶν παθῶν καὶ τῶν δαιμόνων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς.

 

Πηγή: imkifissias.gr