Στὰ χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Νικηφόρου Γ΄ τοῦ Βοτανειάτη (1078-1081), ἡσύχαζε στὸ Ἅγιον Ὄρος στὴν τοποθεσία Δάφνη, ὁ μοναχὸς Εὐθύμιος μὲ τὴν συνοδεία του.
Ὕστερα ὅμως ἀπὸ ἐπιδρομὴ τῶν Σαρακηνῶν, ἀναγκάστηκαν νὰ φύγουν καὶ νὰ ἐγκατασταθοῦν στὴ θέση ποὺ βρίσκεται σήμερα ἡ μονὴ Δοχειαρίου. Αὐτοὶ ἔχτισαν ἐκεῖ τὴ μονή.
Τὸν Εὐθύμιο διαδέχθηκε ὁ ἀνηψιός του Νεόφυτος. Ὁ Νεόφυτος εἶχε στὸν
κόσμο μεγάλη περιουσία, ποὺ τὴ διέθεσε τώρα γιὰ νὰ χτίσει ἐκκλησία καὶ
ν’ ἀσφαλίσει τὴ μονὴ μὲ τειχόκαστρο καὶ πύργο.
Ἦταν ὅμως λυπημένος,
γιατὶ τὰ χρήματά του δὲν ἐπαρκούσαν γιὰ τὴν ἁγιογράφηση τοῦ ναοῦ. Ζήτησε
τότε τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, κι Ἐκεῖνος ἀπάντησε μὲ τὸ ἀκόλουθο θαῦμα: