Α' (1) 1. Τὸ θεῖον εἶναι ἀκατάληπτον καὶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἐρευνᾷ κανεὶς καὶ νὰ περιεργάζεται αὐτὰ ποὺ δὲν ἔχουν παραδοθῆ εἰς ἐμᾶς ἀπὸ τοὺς ἁγίους προφήτας καὶ ἀποστόλους καὶ εὐαγγελιστάς.
«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε. Ὁ μονογενὴς Υἱὸς ὁ ὢν ἐν τοῖς κόλποις του Πατρὸς αὐτὸς ἐξηγήσατο»(Ἰωάν, 1,18). Λοιπὸν τὸ θεῖον εἶναι ἀνέκφραστον καὶ ἀκατάληπτον. «Οὐδεὶς γὰρ ἐπιγινώσκει τὸν Πατέρα, εἰ μὴ ὁ Υἱός, οὐδὲ τὸν Υἱόν, εἰ μὴ ὁ Πατήρ» (Ματθ. 11,27). Καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἔτσι γνωρίζει τὰ τοῦ Θεοῦ, ὅπως γνωρίζει τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν μέσα εἰς τὸν ἄνθρωπον (Πρβλ. Α' Κορ. 2,11).
Καὶ μετὰ τὴν πρώτην καὶ μακαρίαν φύσιν (Ἐδῶ «πρώτη καὶ μακαρία φύσις» ὀνομάζεται τὸ Ἅγιον Πνεῦμα) κανεὶς ποτὲ δὲν ἐγνώρισε τὸν Θεὸν παρὰ μόνον ἐκεῖνος εἰς τὸν ὁποῖον ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἀπεκάλυψεν, ὄχι μόνον κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ οὔτε καὶ μία ἀπὸ τὰς ὑπερκοσμίους ἀγγελικὰς δυνάμεις, καὶ ἀπὸ αὐτά, λέγω, τὰ Χερουβίμ καὶ τὰ Σεραφίμ.
Ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἐγκατέλειψεν εἰς τελείαν ἄγνοιαν· διότι ἡ γνῶσις ὅτι ὑπάρχει Θεὸς ἔχει σπαρῆ ἐκ φύσεως εἰς ὅλους μας ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Θεόν. Ἀκόμη καὶ ἡ ἴδια ἡ δημιουργία καὶ ἡ συνοχὴ καὶ ἡ διακυβέρνησίς της, διακηρύσσουν τὸ μεγαλεῖον τῆς θείας φύσεως (Πρβλ. Σοφ. Σολ. 13,5). Καὶ κατ' ἀρχὴν μὲ τὸν νόμον καὶ τοὺς προφήτας, κατόπιν ὅμως μὲ τὸν μονογενῆ Υἱὸν του, τὸν Κύριον καὶ Θεὸν καὶ Σωτῆρα μας Ἰησοῦν Χριστόν, ἐφανέρωσε τὴν γνῶσιν τοῦ ἑαυτοῦ του ἀνάλογα μὲ τὴν δυνατότητα μας νὰ τὴν πλησιάσωμεν.
Ὅλα λοιπὸν ὅσα μᾶς ἔχουν παραδοθῆ μὲ τὸν νόμον καὶ τοὺς προφήτας καὶ τοὺς ἀποστόλους καὶ τοὺς εὐαγγελιστὰς τὰ δεχόμεθα καὶ τὰ γνωρίζομεν καὶ τὰ σεβόμεθα καὶ δὲν ζητοῦμεν τίποτε πέρα αὐτῶν· διότι ὁ Θεὸς ποὺ εἶναι ἀγαθὸς μᾶς παρέχει ὅλα τὰ ἀγαθά, χωρὶς να ὑπόκειται οὔτε εἰς τὸν φθόνον, οὔτε εἰς κάποιον πάθος· εἶναι δηλαδὴ ὁ φθόνος μακρὰν τῆς θείας φύσεως, ἡ ὁποία εἶναι ἀπαθὴς καὶ μόνη ἀγαθή.
Ἐπειδὴ λοιπὸν γνωρίζει τὰ πάντα καὶ προνοεῖ διὰ τὸ συμφέρον τοῦ καθενός, ἀπεκάλυψεν αὐτὸ ποὺ μᾶς συνέφερε νὰ γνωρίσωμεν, ἐνῷ αὐτὸ ποὺ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἐννοήσωμεν τὸ ἐφύλαξε μυστικόν.
Ἄς ἀρκεσθῶμεν ἐμεῖς καὶ ἂς μείνωμεν σταθεροὶ εἰς αὐτά, χωρὶς νὰ μετακινῶμεν τὰ αἰώνια σύνορα καὶ χωρὶς νὰ παραβαίνωμεν τὴν θείαν παράδοσιν (Πρβλ. Παρ. 22,28).
Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς
Πηγή: Ι. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΕΡΓΑ, Δογματικά Α', Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας,σελ .55-57.
Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Κωνσταντῖνος Γ. Φραντζόλας, Φιλόλογος.