Προσευχὴ γιὰ τὸ νέον ἔτος - Μέγας Βασίλειος

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ

Μνήσθητι, Κύριε, τῆς Ἁγίας σου Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης, καὶ εἰρήνευσον αὐτήν, ἣν περιεποιήσω τῷ τιμίῳ Αἵματι τοῦ Χριστοῦ σου, καὶ τὸν ἅγιον Οἶκον τοῦτον στερέωσον μέχρι τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος· 

Μνήσθητι, Κύριε, τῶν τὰ Δῶρά σοι ταῦτα προσκομισάντων, καὶ ὑπὲρ ὧν, καὶ δι' ὧν, καὶ ἐφ' οἷς αὐτὰ προσεκόμισαν· 

Μνήσθητι, Κύριε, τῶν καρποφορούντων, καὶ καλλιεργούντων ἐν ταῖς ἁγίαις σου Ἐκκλησίαις καὶ μεμνημένων τῶν πενήτων. Ἄμειψαι αὐτούς τοῖς πλουσίοις σου καὶ ἐπουρανίοις χαρίσμασι, χάρισαι αὐτοῖς ἀντὶ τῶν ἐπιγείων, τὰ ἐπουράνια, ἀντὶ τῶν προσκαίρων, τὰ αἰώνια, ἀντὶ τῶν φθαρτῶν, τὰ ἄφθαρτα.


Μνήσθητι, Κύριε, τῶν ἐν ἐρημίαις, καὶ ὄρεσι, καὶ σπηλαίοις, καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Μνήσθητι, Κύριε, τῶν ἐν παρθενίᾳ, καὶ εὐλαβείᾳ καὶ ἀσκήσει, καὶ σεμνῇ πολιτείᾳ διαγόντων.


Μνήσθητι, Κύριε, πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας, οὓς ἐδικαίωσας βασιλεύειν ἐπὶ τῆς γῆς. Χάρισαι αὐτοῖς βαθεῖαν καὶ ἀναφαίρετον εἰρήνην, λάλησον εἰς τὴν καρδίαν αὐτῶν ἀγαθὰ ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας σου καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ σου, ἵνα ἐν τῇ γαλήνῃ αὐτῶν ἤρεμον καὶ ἡσύχιον βίον διάγωμεν, ἐν πάσῃ εὐσεβείᾳ καὶ σεμνότητι. Τοὺς ἀγαθούς, ἐν τῇ ἀγαθότητί σου διατήρησον. Τοὺς πονηρούς, ἀγαθοὺς ποίησον ἐν τῇ χρηστότητί σου.


Μνήσθητι, Κύριε, τοῦ περιεστῶτος λαοῦ, καὶ τῶν δι' εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντων, καὶ ἐλέησον αὐτοὺς καὶ ἡμᾶς, κατὰ τὸ πλῆθος τοῦ ἐλέους σου.Τὰ ταμεῖα αὐτῶν ἔμπλησον παντὸς ἀγαθοῦ, τὰς συζυγίας αὐτῶν ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ διατήρησον, τὰ νήπια ἔκθρεψον, τὴν νεότητα παιδαγώγησον, τὸ γῆρας περικράτησον, τοὺς ὀλιγοψύχους παραμύθησαι, τοὺς ἐσκορπισμένους ἐπισυνάγαγε, τοὺς πεπλανημένους ἐπανάγαγε, καὶ σύναψον τῇ Ἁγίᾳ σου Καθολικῇ, καὶ Ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ. 

Τοὺς ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων ἐλευθέρωσον, τοῖς πλέουσι σύμπλευσον, τοῖς ὁδοιποροῦσι συνόδευσον, χηρῶν πρόστηθι, ὀρφανῶν ὑπεράσπισον, αἰχμαλώτους ῥῦσαι, νοσοῦντας ἴασαι. Τῶν ἐν βήμασι, καὶ μετάλλοις, καὶ ἐξορίαις, καὶ πικραῖς δουλείαις, καὶ πάσῃ θλίψει καὶ ἀνάγκῃ καὶ περιστάσει ὄντων, μνημόνευσον, ὁ Θεός, καὶ πάντων τῶν δεομένων τῆς μεγάλης σου εὐσπλαγχνίας, καὶ τῶν ἀγαπώντων ἡμᾶς καὶ τῶν μισούντων, καὶ τῶν ἐντειλαμένων ἡμῖν τοῖς ἀναξίοις εὔχεσθαι ὑπὲρ αὐτῶν. 


Καὶ παντὸς τοῦ Λαοῦ σου μνήσθητι, Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ ἐπὶ πάντας ἔκχεον τὸ πλούσιόν σου ἔλεος, πᾶσι παρέχων τὰ πρὸς σωτηρίαν αἰτήματα.
Εὐλόγησον τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητός σου, παῦσον τὰ σχίσματα τῶν Ἐκκλησιῶν, σβέσον τὰ φρυάγματα τῶν ἐθνῶν, τὰς τῶν αἱρέσεων ἐπαναστάσεις ταχέως κατάλυσον, τῇ δυνάμει τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος. 

Πάντας ἡμᾶς πρόσδεξαι εἰς τὴν βασιλείαν σου, υἱούς φωτὸς καὶ υἱοὺς ἡμέρας ἀναδείξας, τὴν σὴν εἰρήνην, καὶ τὴν σὴν ἀγάπην χάρισαι ἡμῖν, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν.

Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας 

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ)

Πηγή: Φῶτα Ὀρθοδοξίας 

Δυνατὸς νοῦς μὲ τὴ νηστεία - Μέγας Βασίλειος

Ἂν θέλεις νὰ κάμεις 

δυνατὸ τὸ νοῦ, 

δάμασε τὴ σάρκα

μὲ τὴ νηστεία. 

Μέγας Βασίλειος 

 

Νὰ ἀποφεύγουμε ὅσους ἀρνοῦνται τὶς παραδόσεις τῶν Πατέρων - Μέγας Βασίλειος

Αὐτὰ εἶναι, ἀδελφοί, τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, αὐτὲς εἶναι οἱ παραδόσεις τῶν Πατέρων. 

Ἐξορκίζουμε (ἰκετεύουμε) κάθε ἄνθρωπο ποὺ φοβᾶται τὸν Κύριο καὶ περιμένει τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ νὰ μὴν παρασύρεται ἀπὸ κάθε εἴδους διδασκαλία. 

Νὰ προφυλάσσεσθε ἀπὸ ἄνθρωπο, ποὺ διδάσκει ξένα δόγματα καὶ δὲν παραδέχεται τοὺς ὑγιεῖς λὸγους τῆς πίστεως, ἀλλά, ἀποκρούοντας τὰ λόγια ποὺ γράφτηκαν μὲ τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θεωρεῖ προτιμότερη τὴν δική του διδασκαλία, ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου.

Μέγας Βασίλειος

Πηγή: Παιδαγωγικὴ ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Τόμος Γ΄ , σελ. 124-125. 

 

Νίκη κατὰ τοῦ πονηροῦ - Μέγας Βασίλειος

Ἡ θεία βοήθεια ἀπὸ τή μιά 

καὶ ἡ θελήσῃ μας ἀπὸ τὴν ἄλλη 

φέρνουν τὴν νίκη κατὰ τοῦ πονηροῦ.

Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας 

Νὰ μιμούμαστε τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους καὶ ὄχι τοὺς ἀρνητές - Μέγας Βασίλειος

Δὲν πρέπει νὰ ἐξομοιωνόμαστε 

μὲ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ εἶναι 

ξένοι πρὸς τὴ διδασκαλία τοῦ Κυρίου, 

ἀλλὰ νὰ μιμούμαστε τὸν Θεὸ 

καὶ τοὺς ἁγίους Του 

σύμφωνα μὲ τὴ δύναμη 

ποὺ Ἐκεῖνος μᾶς ἔδωσε.

Μέγας Βασίλειος 

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Β', σελ. 664.

  

Εὐθύτητα - Μέγας Βασίλειος

    «Τοῦ σώζοντος τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ» (Ψαλμ.7,11) («Ὁ Θεὸς σώζει ὅλους ἐκείνους ποὺ ἔχουν καρδιὰ εὐθεία, ἀπαλλαγμένη ἀπὸ δόλο καὶ κακία»). 

Εὐθὺς (ἴσος, εἰλικρινὴς) στὴν καρδιὰ εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ὁ λογισμός του δὲν ρέπει οὔτε στὶς ὑπερβολὲς οὔτε στὴν τάση νὰ μειώνει τὸν ἑαυτό του. 

Γιατὶ ἐκεῖνος ποὺ παρεκκλίνει ἀπὸ τὴν ἀνδρεία καὶ κάμπτεται, διαστρέφεται ἀμέσως καὶ κλίνει πρὸς τὴ δειλία. Ἐκεῖνος πάλι ποὺ ἐντείνει τὶς δυνάμεις του ὑπέρμετρα, καταντάει στὴ θρασύτητα. 

Γι' αὐτὸ ἀκριβῶς ἡ Ἁγία Γραφὴ τοὺς ὀνομάζει «σκολιοὺς» (Φιλιπ. 2,15. Α' Πετρ. 2,18) (δύστροπους καὶ διεστραμμένους), ἐκείνους ποὺ ὑπερβαίνουν τὸ μέτρο μὲ τὶς ὑπερβολές τους ἢ δὲν ἀποδίδουν ἐκεῖνο ποὺ μποροῦν λόγω μειονεξίας ἢ δειλίας. 

Γιατὶ ὅπως ἀκριβῶς ἡ στραβὴ γραμμὴ γίνεται ἀπὸ τὸ λύγισμα τῆς εὐθείας γραμμῆς πρὸς τὸ κυρτὸ  ἢ τὸ κοῖλο, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ διεστραμμένη καρδιά, ἄλλοτε αὐτοϋψώνεται μὲ τὴν ἀλαζονεία καὶ ἄλλοτε συντρίβεται (ἀπελπίζεται) ἀπὸ τὶς δοκιμασίες καὶ τὶς ταπεινώσεις. 

Γι' αὐτὸ ὁ σοφὸς Σολομὼν λέει στὸ ἔργο του «Ἐκκλησιαστής»: «Τὸ στραβὸ καὶ τὸ ἀνάποδο δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ἴσιο καὶ ὡραῖο» (Ἐκκλ. 1,15).

Μέγας Βασίλειος 

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Β', σελ. 197.

Ἡ ἔννοια τοῦ χρόνου - Μέγας Βασίλειος

Χρόνος εἶναι τὸ διάστημα 

ποὺ ἐκτείνεται μαζὶ μὲ τὸν κόσμο 

ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς δημιουργίας·

μὲ αὐτὸ τὸ χρονικὸ διάστημα

μετριέται (συγκρίνεται) κάθε κίνηση

εἴτε τῶν ἄστρων εἴτε τῶν ζώων 

εἴτε ὁποιουδήποτε ἄλλου ἀπὸ τὰ κινούμενα κτίσματα, 

καὶ μὲ βάση αὐτὴ τὴ μέτρηση λέμε ὅτι τὸ ἕνα κινεῖται 

πιὸ γρήγορα ἢ πιὸ ἀργὰ ἀπὸ τὸ ἄλλο.

Πιὸ γρήγορα αὐτὸ ποὺ σὲ μικρότερο χρόνο 

διανύει περισσότερο διάστημα, 

πιὸ ἀργὰ δὲ αὐτὸ ποὺ σὲ περισσότερο χρόνο 

διανύει μικρότερο διάστημα.

Μέγας Βασίλειος 

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Γ', σελ. 629.

Σαρκώθηκε ταπεινὰ χωρὶς νὰ μεταβληθεῖ ἡ Θεότητά Του (Β') - Μέγας Βασίλειος

Οὔτε ὁ οὐρανὸς ἐρημώθηκε ἐξαιτίας τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ Αὐτὸς συγκρατεῖ τὸν οὐρανό, καὶ ἡ γῆ ὑποδέχτηκε στοὺς κόλπους της τὸν οὐράνιο (Θεό). Νὰ μὴν πάει ὁ νοῦς σου στὴν ὑποβάθμιση τῆς θεότητας, γιατὶ δὲν πηγαίνει ἡ θεότητα ἀπὸ τὸν ἕνα τόπο στὸν ἄλλο, ὅπως τὰ σώματα.

Οὔτε νὰ φανταστεῖς ὅτι ἀλλοιώθηκε ἡ θεότητα καὶ μεταβλήθηκε σὲ σάρκα, γιατὶ τὸ ἀθάνατο μένει καὶ ἀναλλοίωτο. Πῶς, λένε, δὲν μολύνθηκε ἀπὸ τὴ σωματικὴ ἀσθένεια ὁ Θεὸς Λόγος;

Λέμε ὅτι, ὅπως ἀκριβῶς ἡ φωτιὰ δὲν συμμετέχει στὶς ἰδιότητες τοῦ σιδήρου (στὸ σκούριασμα κλπ.). Εἶναι μαῦρος ὁ σίδηρος καὶ ψυχρός, ἀλλ' ὅμως, ὅταν πυρακτωθεῖ, παίρνει τὴ μορφὴ τῆς φωτιᾶς καὶ γίνεται λαμπρότερος, χωρὶς νὰ μαυρίζει τὴ φωτιὰ καί, ἐνῶ αὐτὸς καταφλογίζεται, δὲν ψυχραίνει τὴ φλόγα.

Ἔτσι καὶ ἡ ἀνθρώπινη σάρκα τοῦ Κυρίου, αὐτὴ μετέχει στὴ θεότητα (θεοῦται), χωρὶς νὰ μεταδίδει στὴ θεότητα τὴν ἀσθένειά της.  (τέλος κεφαλαίου).-

Μέγας Βασίλειος

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Γ', σελ. 622

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης

Σαρκώθηκε ταπεινὰ χωρὶς νὰ μεταβληθεῖ ἡ Θεότητά Του (Α') - Μέγας Βασίλειος

       Ὁ Θεὸς (μὲ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ) εἶναι πάνω στή γῆ· ὁ Θεὸς εἶναι ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Δὲν ἦλθε νὰ νομοθετήσει μὲ φλόγα καὶ σάλπιγγα, οὔτε μὲ βουνὸ ποὺ καπνίζει (Ὅπως στὸ ὄρος Σινᾶ κατὰ τὴν παράδοση τῶν Δέκα ἐντολῶν: Ἔξ.19,18) ἢ μὲ σκοτάδι καὶ θύελλα, ποὺ τρομάζει αὐτοὺς ποὺ ἀκοῦνε, ἀλλὰ ἦλθε μὲ σῶμα ἥμερα καὶ συζητώντας μὲ καταδεκτικότητα μὲ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ ἴδιου γένους. 

Ὁ Θεὸς ἦλθε μὲ σάρκα· δὲν ἐνεργεῖ κατὰ διαλείμματα, ὅπως διὰ μέσου τῶν προφητῶν, ἀλλά, ἀφοῦ κατέκτησε ὁλόκληρη τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ τὴν ταύτισε μὲ τὸν ἑαυτό του, μὲ τὴ σάρκα Του,  ποὺ συγγενεύει μὲ τὴ δική μας, ἐπανέφερε κοντά του ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα (ποὺ εἶχε ἀποστατήσει). 

Πῶς λοιπόν, λένε, ἦλθε διὰ μέσου ἑνὸς ἀνθρώπου σὲ ὅλους τὸ λαμπρὸ φῶς (ὁ πυρσός ποὺ φωτίζει); Μὲ ποιὸν τρόπο σαρκώθηκε ἡ θεότητα (ἐσκήνωσε στὴν ἀνθρώπινη φύση); Ὅπως ἡ φωτιὰ στὸ σίδηρο· ὄχι μεταβατικά, ἀλλὰ μεταδοτικά. Γιατὶ ἡ φωτιὰ δὲν βγαίνει ἔξω ἀπὸ τὸν ἑαυτό της (δὲ χάνει τὴ δύναμή της), γιὰ νὰ μεταβεῖ στὸ σίδηρο, ἀλλά, ἐνῶ διατηρεῖ τὴ δύναμή της, μεταδίδει στὸ σίδηρο τὴ δική της δύναμη  καὶ θερμότητα, ἡ ὁποία δὲν ἐλαττώνεται μὲ τὴ μετάδοση, ἀλλὰ γεμίζει ὁλόκληρο τὸ σίδηρο ποὺ ἑνώνεται μαζί της.

Κατὰ τὸν ἴδιο λοιπὸν τρόπο καὶ ὁ Θεὸς Λόγος (ὁ Χριστός), χωρὶς νὰ χάσει τὴ θεότητά Του, «ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ἰω. 1,14) (ἔγινε ἄνθρωπος καὶ κατασκήνωσε ὡς ὅμοιος μὲ μᾶς ἀνάμεσά μας)· δὲν ὑπέστη καμιὰ μετατροπὴ καὶ ὅμως «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος). (... συνεχίζεται).

Μέγας Βασίλειος 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Γ', σελ. 621-622

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης

Ἡ ὡφέλεια τῶν συμβουλῶν ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὴν πείρα - Μέγας Βασίλειος

Ὅπως στὶς ἰατρικὲς συνταγές, 

ὅταν μὲ ἐπιτυχία καὶ σύμφωνα 

μὲ τὴ λογικὴ τῆς ἐπιστήμης ἐκτελοῦνται, 

μετὰ τὴν ἐμπειρία μάλιστα, 

ἀποδεικνύεται ἡ ὠφέλεια ἀπὸ αὐτές, 

ἔτσι καὶ στὶς πνευματικὲς διδασκαλίες, 

ὅταν μάλιστα τὰ παραγγέλματα ἐπιβεβαιώνονται 

ἀπὸ τὸ αἴσιο τέλος, τότε 

ἀποδεικνύεται ἡ σοφία τους καὶ ἡ ὠφέλειά τους

γιὰ τὴ διόρθωση τῆς ζωῆς καὶ τὴν τελειοποίηση

αὐτῶν ποὺ τὰ ἀκοῦνε καὶ πείθονται. 

Μέγας Βασίλειος 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Άνθρωπολογία 

Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Γ' , σελ. 343. 

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης 

Πίστη καὶ αἰσιοδοξία - Μέγας Βασίλειος

Ὅλες τὶς ἐνέργειες μας 

νὰ τὶς κατευθύνει ἡ πίστη στὸν Θεὸ καὶ 

νὰ ἀκολουθεῖ ἡ αἰσιοδοξία,

ὥστε μὲ τὴν πίστη νὰ στηρίζουμε

τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς καὶ 

μὲ τὴν αἱσιοδοξία νὰ εἴμαστε 

πρόθυμοι γιὰ τὰ καλά.

  

Γιατὶ χωρὶς τὴν ἄνωθεν (τὴ θεία) βοήθεια

οὔτε ἡ ἐπιδίωξη τῶν καλῶν ἀπὸ μέρους τῶν ἀνθρώπων 

μπορεῖ νὰ φθάσει στὸ τέλειο

οὔτε ἡ θεία χάρη μπορεῖ νὰ 'ρθεῖ στὸν ἀμελῆ καὶ ἀπρόθυμο·

ἀντίθετα, γιὰ νὰ γίνει τέλεια ἡ ἀρετή,

πρέπει καὶ οἱ δύο νὰ συνενωθοῦν,

δηλαδὴ καὶ ἡ ἀνθρώπινη ἐπιμέλεια καὶ προθυμία 

καὶ ἡ ἐνίσχυση ποὺ κατέρχεται ἄνωθεν

(ἀπὸ τὸν οὐρανό) μὲ τὴν πίστη.

Μέγας Βασίλειος 

Πηγή: Παιδαγωγικὴ Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, 

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης,

 Τόμος Α', σελ. 404.

Ὁ Θεὸς εἶναι δημουργὸς καρδιῶν - Μέγας Βασίλειος

Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ Θεὸς εἶναι δημιουργὸς καρδιῶν, 

γι' αὐτὸ καὶ γνωρίζει ὅλα τὰ ἔργα μας. 

Ἔργα δὲ ἐννοοῦμε καὶ τὰ ἔργα καὶ τὶς σκέψεις καὶ

 γενικῶς κάθε κίνηση τοῦ ἀνθρώπου.

Δηλαδὴ μὲ ποιὰ διάθεση ἐνεργοῦμε κάθε τι καὶ μὲ ποιὸ σκοπό, 

τὶ ἀπὸ τὰ δύο, γιὰ νὰ ἀρέσουμε στοὺς ἀνθρώπους ἢ

γιὰ νὰ ἐκτελέσουμε τὰ προστάγματα ποὺ μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός·

αὐτὰ τὰ γνωρίζει μόνον ἐκεῖνος ποὺ κατανοεῖ τὰ ἔργα μας.

Γι' αὐτὸ καὶ γιὰ κάθε λόγο περιττὸ καὶ ἀνωφελῆ

(βλάσφημο καὶ συκοφαντικὸ) θὰ δώσουμε λόγο. 

Ἀκόμη καὶ γιὰ ἕνα ποτήρι κρύο νερὸ ποὺ θὰ δώσουμε σὲ κάποιον,

δὲν θὰ χάσουμε τὴν ἀνταμοιβή μας στὴ μέλλουσα ζωή, 

γιατὶ ὅλα τὰ ἔργα μας τὰ γνωρίζει ὁ Κύριος.

Μέγας Βασίλειος

Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία 

Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Β' σελ. 359.

Νεοελληνική ἀπόδοση: Βασίλειος Δ. Χαρώνης 

Καμιὰ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἀσήμαντη - Μέγας Βασίλειος

Ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαίωσε ὅτι

«ἕνα γιώτα ἢ ἕνα κόμμα δὲν θὰ παραπέσει

ἀπὸ τὸ νόμο μου, ἕως ὅτου ὅλα ἐκπληρωθοῦν» καὶ 

διακήρυξε ὅτι «γιὰ κάθε ἀστήρικτο λόγο ποὺ θὰ ποῦν οἱ ἄνθρωποι, 

θὰ λογοδοτήσουν κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως». 

Τίποτε λοιπὸν δὲν πρέπει νὰ περιφρονοῦμε ὡς μικρό,

 γιατί, ὅπως λέει ἡ Γραφή: «Ὁποιος περιφρονεῖ καὶ τὴ 

μικρότερη ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, θὰ περιφρονηθεῖ καὶ θὰ

 καταδικαστεῖ ἀπὸ τὸν Θεὸ ποὺ τὴν ἔδωσε».

Ἄλλως τε ποιὸ ἁμάρτημα θὰ τολμήσει κανεὶς νὰ εἰπεῖ μικρό, 

ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔκρινε (ἐγνωμάτευσε) ὅτι:

 «μὲ τὴν παράβαση τοῦ νόμου προσβάλλεις καὶ

 ἀτιμάζεις τὸν Θεὸ που εἶναι ὁ νομοθέτης». 

Ἀφοῦ δὲ τὸ κέντρον τοῦ θανάτου εἶναι ἡ ἁμαρτία,

ὄχι συγκεκριμένα αὐτὴ ἢ ἐκείνη, ἀλλὰ

 ἀπροσδιόριστα κάθε ἁμαρτία,

ἄσπλαχνος δὲν εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἐλέγχει, 

ἀλλὰ ἐκεῖνος ποὺ ἀδιαφορεῖ καὶ σιωπᾶ, 

ὅπως ἀκριβῶς εἶναι ἄσπλαχνος ἐκεῖνος 

ποὺ ἀφὴνει τὸ δηλητήριο μέσα στὸ σῶμα ἐκεῖνου 

ποὺ δαγκώθηκε ἀπὸ δηλητηριώδες ἑρπετό, 

καὶ ὄχι ἐκεῖνος ποὺ τὸ ἀφαιρεῖ. 

Αὐτὸς δὲ ποὺ δὲν ἐλέγχει παραβαίνει καὶ τὴν ἀγάπη,

 γιατὶ ὅπως ἀναφέρει καὶ ἡ Γραφή: «Ἐκεῖνος ποὺ λυπᾶται 

καὶ δὲν τιμωρεῖ μὲ τὴν παιδαγωγικὴ ράβδο τὸν γιό του, 

εἶναι τὸ ἴδιο σὰν νὰ τὸν μισεῖ. 

Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ ἀγαπάει ἀληθινὰ τὸ παιδί του, 

τὸ διαπαιδαγωγεῖ μὲ ἐπιμέλεια».

Μέγας Βασίλειος
 

Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία

Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Β', σελ. 562
 Ἀπόδοση στὴν Νεοελληνική: Βασίλειος Δ. Χαρώνης

Κάθαρση τῆς ψυχῆς - Μέγας Βασίλειος

Κάθαρση τῆς ψυχῆς, γιὰ νὰ μιλήσω σύντομα καὶ 

μὲ τρόπο ἱκανοποιητικὸ γιὰ σᾶς, 

κατορθώνεται, ὄταν περιφρονεῖ κανεὶς 

τὶς ἡδονὲς ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις. 

Νὰ μὴν τρέφουμε  τὰ μάτια μας 

μὲ τὶς ἀνόητες ἐπιδείξεις τῶν ἀγυρτῶν ἢ 

μὲ τὴν παρατήρηση σωμάτων ποὺ προκαλοῦν καὶ 

κεντρίζουν τὴν ἡδονὴ οὔτε νὰ πλημμυρίζουμε 

τὶς ψυχές μας μὲ τὸ ἄκουσμα πρόστυχων τραγουδιῶν, 

γιατὶ εἶναι φυσικὸ ἀπὸ τέτοιου εἴδους μουσικὴ 

νὰ γεννιοῦνται πάθη ποὺ ὑποδουλώνουν καὶ 

 ἐξευτελίζουν τὴν ψυχή.

Μέγας Βασίλειος 

Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία

Μεγάλου Βασιλείου,

 Τόμος Β', σελ. 446

Ἁγία Τριάς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς - Μέγας Βασίλειος

Πιστεύετε σὲ Πατέρα καὶ Υἱὸ καὶ Ἅγιο Πνεῦμα. 

Μὴν προδώσετε αὐτὴ τὴν παρακαταθήκη (τὴν πολύτιμη κληρονομιά),  

ἀλλὰ νὰ πιστεύετε τὸν Πατέρα ὡς ἀρχὴ τῶν πάντων·

τὸν Υἱὸ ὡς μονογενῆ, ποὺ γεννήθηκε ἀπ' Αὐτὸν (τὸν Πατέρα), 

ἀληθινὸ Θεό, τέλειον ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ τέλειον, 

ζωντανὴ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ποὺ δείχνει 

στὸν Ἑαυτό Του ὁλόκληρο τὸν Πατέρα. 

Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, ποὺ ἔχει τὴν ὕπαρξη ἀπὸ τὸν Θεό, 

τὴν πηγῆ τῆς ἁγιότητας, δύναμη ποὺ παρέχει ζωή, 

χάρη ποὺ ὁδηγεῖ στὴν τελειότητα,

 μὲ τὸ Ὁποῖο υἱοθετεῖται ὁ ἄνθρωπος καὶ 

τὸ θνητὸ γίνεται ἀθάνατο, 

ἑνωμένο μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ σὲ ὅλα, 

 

στὴ δόξα καὶ τὴν αἰωνιότητα, στὴ δύναμη καὶ στὴ βασιλεία,

στὴν κυριότητα καὶ τὴ Θεότητα, ὅπως μαρτυρεῖ καὶ 

ἡ παράδοση τοῦ σωτηρίου Βαπτίσματος.  

Ὅσοι ὀνομάζουν κτίσμα ἢ τὸν Υἱὸ ἢ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα 

ἢ ὑποβιβάζουν ἐντελῶς Αὐτὸ 

στὴ θέση τοῦ ὑπηρέτη καὶ τοῦ δοὺλου, 

βρίσκονται μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀλήθεια. Γι' αὐτὸ πρέπει 

νὰ ἀποφεύγετε τὴν ἐπικοινωνία μὲ αὐτοὺς καὶ νὰ ἀποκρούετε

τοὺς λόγους τους ὡς πραγματικὰ δηλητήρια τῶν ψυχῶν.

Μέγας Βασίλειος 

 Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου,

Ἐρμηνεία Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Τόμος Α', σελ. 241

Τά προσόντα τοῦ Πνευματικοῦ - Μέγας Βασίλειος

Προσπάθησε λοιπὸν μὲ πολλὴ φροντίδα καὶ περίσκεψη 

νὰ βρεῖς ἄνδρα σταθερὸ στὴν πίστη,

ποὺ θὰ προπορεύεται καὶ θὰ εἶναι ὁδηγὸς στὴ ζωή σου,

ποὺ νὰ γνωρίζει καλὰ νὰ ὁδηγεῖ ἐκείνους ποὺ βαδίζουν πρὸς τὸν Θεό,

γεμάτος ἀρετές, ποὺ ἡ ἀγάπη του πρὸς τὸν Θεὸ νὰ μαρτυρεῖται 

ἀπὸ τὰ ἴδια του τὰ ἔργα καὶ ποὺ νὰ γνωρίζει τὴν Ἁγία Γραφὴ

νὰ εἶναι ἀπερίσπαστος, ἀφιλάργυρος, ὄχι πολυάσχολος, 

φίλος τῆς ἡσυχίας, θεοφιλὴς (ἀγαπητὸς ἀπὸ τὸν Θεό), 

φιλόπτωχος, ἀόργητος, ἀμνησίκακος,

ἱκανὸς νὰ οἰκοδομεῖ ὅσους τὸν πλησιάζουν,

ἀκενόδοξος (ὄχι ματαιόδοξος), ταπεινός, νὰ μὴ δέχεται κολακεῖες, 

νὰ μὴ μεταβάλει εὔκολα σκέψεις καὶ

νὰ μὴν προτιμάει τίποτε περισσότερο ἀπὸ τὸν Θεό.

Κι ἄν βρεῖς τέτοιον ὁδηγό, νὰ παραδώσεις τὸν ἑαυτό σου σ' αὐτὸν 

καὶ νὰ ἀπαρνηθεῖς ὁλοκληρωτικά τὸ δικό σου θέλημα, 

γιὰ νὰ βρεθεῖς καθαρὸ δοχεῖο, ὅπου θὰ διατηρεῖς 

τὰ ἀγαθὰ ποὺ μπαίνουν μέσα στὴν ψυχή σου, 

πράγμα ποὺ θὰ εἶναι γιὰ σένα ἔπαινος καὶ δόξα.

Μέγας Βασίλειος 

 Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Γ΄, σελ.206

Ἀγάπη καί ἐλευθερία - Μέγας Βασίλειος

Ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει ὅτι κατά τή δημιουργία ὁ Θεός 

δέν ἔδωσε στόν ἄνθρωπο ἀναγκαστική τελειότητα,  ἀλλά θέλησε 

ἡ τελειότητά του νά εἶναι ἀποτέλεσμα ἐλεύθερης ἐπιλογῆς τοῦ ἀνθρώπου, 

ἄν καί περιεῖχε μέσα της τόν κίνδυνο τῆς ἄρνησης.

Ἀκριβῶς σ' αὐτήν τή δοκιμασία τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐλευθερίας 

κλήθηκε ὁ ἄνθρωπος στόν Παράδεισο διά τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ καί 

καλεῖται, μετά τήν πτώση , πάνω στή γῆ.

Ἡ πτώση πού συντελέστηκε στόν Παράδεισο, καθώς καί 

κάθε παράβαση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ πάνω στή γῆ, 

ὀφείλονται ἀποκλειστικά 

στήν κακή χρήση τῆς ἐλευθερίας ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου.

Κάθε ἄνθρωπος, πού ἔρχεται στή ζωή, διά τοῦ  α ὐ τ ε ξ ο υ σ ί ο υ 

παίρνει ἐλεύθερα μία στάση ἀπέναντι στόν Θεό.

Μέ τή σκέψη πρῶτα καί μέ τόν τρόπο ζωῆς στή συνέχεια, 

ὁ ἄνθρωπος φανερώνει τήν πίστη, τήν ἀγάπη καί τήν ὑπακοή του στόν Θεό, 

τόν κτίστη καί τόν τελικό σκοπό του ἤ, ἀντιθέτως, Τόν ἀρνεῖται.

Πηγή: Μάρτυρες Μαρτύριο καί Μαρτυρία κατά τόν Μέγα Βασίλειο,

Ἐπισκόπου Σοφιανοῦ Pătruntel, σελ. 187

Οἱ ὑποχρεώσεις τῶν βαπτιζομένων - Μέγας Βασίλειος

Πληροφορηθήκαμε  ὅτι  ἔχεις  τιμηθεῖ  μέ  τή  μεγάλη  τιμή, 

τό  ἀθάνατο  ἔνδυμα  τοῦ  Βαπτίσματος, 

τό ὁποῖον ἀπό τότε πού περιέβαλε τήν ἀνθρώπινη φύση μας, 

ἐξαφάνισε τόν θάνατο, πού ἑδρεύει στή σάρκα μας, καί 

τό θνητό τῆς φύσεώς μας καταπόθηκε ἀπό τό ἔνδυμα τῆς ἀφθαρσίας. 

Ἐπειδή λοιπόν ὁ Κύριος μέ τή Χάρη Του σέ ἔκαμε δικό Του,

σέ ἀποξένωσε ἀπό κάθε ἁμαρτία, σοῦ ἄνοιξε τή

Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καί σοῦ ὑπέδειξε τούς δρόμους 

πού ὁδηγοῦν στήν ἐκεῖ  μακαριότητα, σέ παρακαλοῦμε, 

σάν  ἄνδρα  πού  ὑπερέχει  τόσο  πολύ  ἀπό  τούς  ἄλλους  σέ  φρόνηση, 

νά  δεχθεῖς  τή  Χάρη  μέ  περίσκεψη  καί  νά  γίνεις  φύλακας  τοῦ  θησαυροῦ, 

φρουρώντας τή βασιλική κληρονομιά μέ ὅλη τήν ἐπιμέλεια, ἔτσι ὥστε, 

ἀφοῦ  διαφυλάξεις  ἀπαραβίαστη  τή  σφραγίδα, 

νά  παρουσιαστεῖς  στόν  Κύριο, 

ἀκτινοβολώντας  μέσα  στήν  λαμπρότητα  τῶν  Ἁγίων, 

χωρίς νά φέρνεις καμιά κηλίδα ἤ ζαρωματιά 

στό  καθαρό  ἔνδυμα  τῆς  ἀφθαρσίας,  ἄλλά 

νά  διασώζεις  σέ  ὅλα  τά  μέλη  τόν  ἁγιασμό,

ἀφοῦ  ντύθηκες  τόν  Χριστό. 

Γιατί ὅπως λέει ὁ Ἀπ. Παῦλος: 

« Ὅσοι γάρ, φησίν, εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσαστε».

 Ἄς εἶναι λοιπόν ὅλα τά μέλη ἅγια, ὥστε νά ἁρμόζει σ' αὐτά 

νά σκεπάζονται μέ τό ἅγιο καί φωτεινό ἔνδυμα.

Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Τόμος Α΄, σελ. 457

Εὐχή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου - Μέγας Βασίλειος

Ὁ Θεός ὁ αἰώνιος, τό ἄναρχον φῶς καί ἀΐδιον, 

ὁ  δημιουργός πάσης κτίσεως, 

ἡ τοῦ ἐλέους πηγή, τό τῆς ἀγαθότητος πέλαγος καί 

τῆς φιλανθρωπίας ἀνεξιχνίαστος ἄβυσσος,

ἐπίφανον ἐφ' ἡμᾶς τό φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε.

Λάμψον ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, νοητέ ἥλιε τῆς δικαιοσύνης, καί

τῆς σῆς εὐφροσύνης τάς ψυχάς ἡμῶν πλήρωσον· καί 

δίδαξον ἡμᾶς τά σά μελετᾶν ἀεί καί φθέγγεσθαι κρίματα, καί

ἐξομολογεῖσθαί σοι διηνεκῶς τῷ ἡμετέρῳ εὐεργέτῃ καί πρυτάνει.

Τά τῶν χειρῶν ἡμῶν ἔργα πρός τό σόν κατεύθυνον θέλημα καί 

πράττειν ἡμᾶς τά σοί εὐάρεστα καί φίλα εὐόδωσον· 

ἵνα καί διά τῶν ἀναξίων ἡμῶν δοξάζηταί σοι τό πανάγιον ὄνομα,

τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, 

τῆς μιᾶς θεότητός τε καί βασιλείας,    

ᾗ πρέπει πᾶσα δόξα τιμή καί προσκύνησις εἰς τούς αἰῶνας. 

Ἀμήν.

Πηγή: Μέγα Προσευχητάριον Α. Σιμωνώφ, σελ. 187

Ἀγία Τριάδα - Μέγας Βασίλειος

Πιστεύετε σέ Πατέρα καί Υἱό και Ἅγιο Πνεῦμα.

Μήν προδώσετε αὐτή τήν παρακαταθήκη (τήν πολύτιμη κληρονομιά), ἀλλά 

νά πιστεύετε τόν Πατέρα ὡς ἀρχή τῶν πάντων·

τόν Υἱό ὡς μονογενῆ, πού γεννήθηκε ἀπ' Αὐτόν (τόν Πατέρα), 

ἀληθινό Θεό, τέλειον πού γεννήθηκε ἀπό τέλειον, ζωντανή εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, πού 

δείχνει στόν Ἐαυτό Του ὁλόκληρο τόν Πατέρα.

Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, που ἔχει τήν ὕπαρξη ἀπό τόν Θεό, τήν πηγή τῆς ἀγιότητας,

δύναμη πού παρέχει ζωή, χάρη πού ὁδηγεῖ στήν τελειότητα, μέ τό Ὁποῖο

υἱοθετεῖται ὁ ἄνθρωπος καί τό θνητό γίνεται ἀθάνατο,

ἑνωμένο μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό σέ ὅλα, στή δόξα καί τήν αἰωνιότητα,

στή δύναμη καί στή βασιλεία, στήν κυριότητα καί τή Θεότητα, 

ὅπως  μαρτυρεῖ   καί  ἡ  παράδοση τοῦ  σωτηρίου  Βαπτίσματος.

Ὅσοι ὀνομάζουν κτίσμα ἤ τόν Υἱό ἤ τό Ἅγιο Πνεῦμα ἤ ὑποβιβάζουν ἐντελῶς Αὐτό 

στή θέση τοῦ ὑπηρέτη καί τοῦ δούλου,  βρίσκονται μακριά ἀπό τήν ἀλήθεια.

Γι' αὐτό πρέπει νά ἀποφεύγετε τήν ἐπικοινωνία μέ αὐτούς καί 

νά ἀποκρούετε τούς λόγους τους ὡς πραγματικά δηλητήρια τῶν ψυχῶν.

  Μέγας Βασίλειος

Πηγή: Παιδαγωγική Ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, σελ. 241