Στὸν Χριστιανὸ

Στὸν Χριστιανὸ ποὺ ἀγαπᾶ

τὴν ἀλήθεια καὶ τὸν Θεό, 

ποὺ γεύθηκε τὴν ἐπουράνια γλυκύτητα 

καὶ ἔχει ριζωμένη καὶ ἑνωμένη μὲ τὴν ψυχή του 

τὴ χάρη καὶ ποὺ παρέδωσε ὅλο τὸν ἑαυτό του 

στὰ θελήματα τῆς χάρης, 

εἶναι μισητὰ ὅλα τὰ πράγματα τοῦ κόσμου. 

Γιατὶ αὐτὸς ἔγινε ἀνώτερος 

ἀπὸ ὅλα τὰ πράγματα τοῦ κόσμου. 

Καὶ εἴτε χρυσάφι πεῖς, εἴτε ἀσήμι, 

εἴτε τιμὲς καὶ δόξες, 

εἴτε καλοτυχίσματα καὶ ἐπαίνους, 

κανένα ἀπὸ αὐτὰ δὲν μπορεῖ νὰ τὸν κυριέψει. 

Γιατὶ αὐτὸς ἔλαβε πείρα ἄλλου πλούτου καὶ 

ἄλλης τιμῆς καὶ ἄλλης δόξας, καὶ 

τρέφεται ψυχικὰ μὲ ἄφθαρτη ἡδονή, καὶ 

ἔχει κάθε αἴσθηση καὶ πληρότητα μέσω 

τῆς κοινωνίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ', σελ. 293

Δέσποινα τοῦ κόσμου Θεοτόκε

     Δέσποινα τοῦ κόσμου ἀγαθή, ἐσὺ γνωρίζεις ὅτι δὲν ἔχομε παρρησία οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐμπρὸς στὸν Θεό ποὺ γέννησες, ἀλλὰ μὲ τὸ δικό σου θάρρος οἱ δοῦλοι σου, πέφτομε στὰ πόδια τοῦ Κυρίου μὲ τὴ μεσιτεία σου, ἐπειδὴ ἔχεις παρρησία πρὸς τὸν Υἱό σου καὶ Θεό μας.  Σ' Αὐτὸν λοιπὸν πιστεύοντας κι ἐγὼ ὁ ἀνάξιος, σὲ παρακαλῶ Δέσποινα, νὰ μοῦ χαρίσει ὁ Κύριος τὴν αἴσθηση τῶν χαρισμάτων τῶν δικῶν σου καὶ τῶν λοιπῶν Ἁγίων, καὶ πῶς παρουσιάσατε τόσες ἀρετές. Ἐσένα βέβαια, καὶ μόνο τὸ ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ γεννήθηκε ἀπὸ σένα, σὲ μαρτύρησε ὅτι εἶσαι ἀνώτερη ἀπ' ὅλα τὰ ὄντα.  Γιατὶ ἐσένα βρῆκε κατάλυμα ἄξιο νὰ κατοικήσει Ἐκεῖνος ποὺ γνωρίζει τὰ πάντα καὶ πρὶν νὰ γίνουν, ὡς Ποιητὴς ὅλων, καὶ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἐξετάζει ὅσα ἀφοροῦν σὲ σένα, ἐπειδὴ ὑπερβαίνουν τὴ φύση, τὸ νοῦ καὶ τὴ σκέψη. Σὲ ὁμολογοῦμε Θεοτόκο στὴν κυριολεξία, Ἁγνή Παρθένε, ἐμεῖς ποὺ μέσω σοῦ βρήκαμε τὴ σωτηρία, καὶ σὲ δοξολογοῦμε μαζὶ μὲ τὶς χορείες τῶν Ἀγγέλων. Γιατί, ἐνῶ εἶναι ἀδύνατο στοὺς ἀνθρώπους νὰ δοῦν τὸν Θεό, τὸν Ὁποῖο δὲν τολμοῦν ν' ἀτενίσουν οὔτε τὰ τὰγματα τῶν Ἀγγέλων, ἐντούτοις,  Πάναγνη, μέσω σοῦ παρουσιάστηκε στοὺς ἀνθρώπους ὁ Λόγος σαρκωμένος. Δοξολογώντας Αὐτόν, σὲ μακαρίζομε μαζὶ μὲ τὶς οὐράνιες στρατιές. Πῶς νὰ σὲ ὀνομάσομε, Κεχαριτωμένη;  Οὐρανό;  κλπ.  

     Θεοτόκε, ἐσύ εἶσαι ἡ ἀληθινὴ κληματαριά, πού βλάστησες τὸν καρπὸ τῆς ζωῆς.  Σὲ ἰκετεύομε, Ἔνδοξη, πρέσβευε μαζὶ μὲ τοὺς Ἀποστόλους καὶ ὅλους τοὺς Ἁγίους, ὥστε νὰ ἐλεηθοῦν οἱ ψυχές μας, ποὺ ὀρθόδοξα σὲ ὁμολογοῦμε Θεοτόκο καὶ σὲ μακαρίζομε, ἐσένα τὴν ἀειμακάριστη, ὅπως προεῖπες Δέσποινα.  Πράγματι, ὅλες οἱ γενιὲς θὰ σὲ μακαρίζομε τὴν μόνη Θεοτόκο, ποὺ εἶσαι «τιμιωτέρα τῶν Χερουβὶμ καὶ ἐνδοξοτέρα ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφίμ».  Ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν μπορῶ νὰ κατανοήσω ὅ,τι σὲ ἀφορᾶ, θὰ μιλήσω μὲ θαυμασμό γιὰ τοὺς ἄλλους Ἁγίους...

Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ', σελ. 116

Οἱ ὑπερφυσικοὶ καρποὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Ὅπως ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ὅλος παραδομένος στὴν ἁμαρτία, 

πράττει σὰν φυσικὰ τὰ παρὰ φύση πάθη τῆς ἀτιμίας, 

δηλαδὴ τὴν ἀσέλγεια, τὴν πορνεία, τὴν πλεονεξία, 

τὸ μίσος, τὴ δολιότητα καὶ τὶς λοιπὲς ἐκδηλώσεις 

τῆς κακίας, μὲ ἀπόλαυση καὶ ἡδονή,  

ἔτσι καὶ ὁ ἀληθινὸς καὶ τέλειος Χριστιανός, 

ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ ὅλους τοὺς ὑπερφυσικοὺς 

καρποὺς τοῦ Πνεύματος, δηλαδὴ τὴν ἀγάπη, 

τὴν εἰρήνη, τὴν ὑπομονή, τὴν πίστη, τὴν ταπείνωση 

καὶ ὅλο τὸ χρυσὸ πράγματι γένος τῶν ἀρετῶν,

τὰ πραγματοποιεῖ σὰν φυσικὰ μὲ μεγάλη ἀπόλαυση

 καὶ πνευματικὴ ἡδονή, ἄκοπα καὶ εὔκολα. 

Καὶ δὲ μάχεται πλέον ἐναντίον τῶν παθῶν τῆς κακίας, 

γιατὶ λυτρώθηκε τελείως ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ 

δέχθηκε ἀπὸ τὸ ἀγαθὸ Πνεῦμα στὴν καρδιά του 

τὴν τέλεια εἰρήνη καὶ ἀγαλλίαση τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ προσκολλήθηκε στὸν Κύριο καὶ 

ἔγινε ἕνα πνεῦμα μὲ Αὐτόν. 

Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ',σελ. 257

Μετάφραση: Ἀντώνιος Γ. Γαλίτης

Πηγὴ ἀγάπης καὶ χαρᾶς

Ἄλλη εἶναι ἡ φυσικὴ ἀγάπη ποὺ ἔχει ἡ ψυχὴ 

καὶ ἄλλη ἐκείνη ποὺ ἔρχεται σ' αὐτὴ 

μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.  

Ἡ πρώτη κινεῖται ὅταν θέλομε, 

ἀναλογα μὲ τὴ θέλησή μας, καὶ γι' αὐτὸ 

εὔκολα λεηλατεῖται ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα, 

ὅταν δὲν κρατᾶμε μὲ τὴ βία τὴν ἀγαπητική μας προαίρεση. 

Ἡ ἄλλη ὅμως ποὺ γίνεται ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, 

διεγείρει τόσο πολὺ τὴν ψυχὴ πρὸς τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, 

ὥστε ὅλα τὰ μέρη τῆς ψυχῆς 

νὰ προσκολλῶνται μὲ ἀνέκφραστο τρόπο 

στὴν ἀγαθότητα τοῦ θείου πόθου, 

μὲ μιὰ ἀπέραντη ἁπλότητα διαθέσεως.

 Γιατὶ τότε ὁ νοῦς, 

γεμάτος ἀπὸ τὴν πνευματικὴ ἐνέργεια, 

σὰν νὰ κυοφορεῖ, 

ἀναβλύζει κάποια πηγὴ ἀγάπης καὶ χαρᾶς.

...Τότε ὁσοιδήποτε πειρασμοὶ καὶ ἂν σηκωθοῦν 

ἀπὸ τοὺς  πονηροὺς δαίμονες ἐναντίον τῆς ψυχῆς,

αὐτὴ μένει χωρὶς ὀργὴ καὶ γεμάτη ἀπὸ κάθε χαρά. 

Σ' αὐτὴ τὴν κατάσταση ἔρχεται κανεὶς καὶ παραμένει, 

ὅταν καταγλυκαίνει ἀκατάπαυστα τὴν ψυχὴ του 

μὲ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ.

Στοὺς ἀγωνιζόμενους γιὰ τὴ σωτηρία, 

ὁ φόβος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ φέρνει ἕνα εἶδος ἁγνισμοῦ.  

«Γιατὶ ὁ φόβος τοῦ Κυρίου - λέει ἡ Γραφὴ- εἶναι ἁγνὸς

 καὶ μένει σ' ὅλους τοὺς αἰῶνες» (Ψαλμ. 18,10).   

Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς 

Πηγή:Φιλοκαλία, Τόμος Α', σελ. 295 
Μετάφραση: Ἀντώνιος Γ. Γαλίτης

Συμμαχία Χριστοῦ

Βλέπεις λοιπόν ὅτι οἱ θλίψεις εἶναι γιὰ τὸν Χριστό,

ἐπειδή φθονεῖ ὁ ἐχθρὸς τὴν ἀνταπόδοση ποὺ ἐλπίζομε καὶ 

θέλει νὰ βάλει μέσα στὶς ψυχές μας 

τὴ χαύνωση καὶ τὴ ραθυμία,

γιὰ νὰ μὴν ζήσομε εὐάρεστα στὸν Θεὸ καὶ 

ἀξιωθοῦμε τὴ βασιλεία Του;

Ὅσο λοιπὸν ὁ πονηρὸς κι ἂν ὁπλίζεται ἐναντίον μας, 

ἂν ἐμεῖς ὑποφέρομε τὶς ἐπιθέσεις του μὲ γενναιοψυχία, 

ὅλες οἱ μηχανὲς του ἐναντίον μας 

διαλύονται μὲ τὴ συμμαχία τοῦ Χριστοῦ.

Γιατὶ ἔχομε τὸν Ἰησοῦ ὑπερασπιστὴ καὶ προστάτη μας.

Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ', σελ. 305 

Τὸ μαρτύριο τῶν θλίψεων

Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ἀφοῦ ὑπέφεραν πολλὰ βασανιστήρια 

καὶ ἔδειξαν καρτερία μέχρι τὸ θάνατο,

 ἔγιναν ἄξιοι γιὰ τὰ στεφάνια καὶ τὴ δόξα· καὶ 

ὅσο περισσότερα καὶ σκληρότερα ἦταν τὰ βάσανα ποὺ ὑπέφεραν, 

τόσο περισσότερη δόξα ἀπέκτησαν καὶ παρρησία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.  

Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο 

καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ παραδόθηκαν σὲ διάφορες θλίψεις 

(εἴτε αὐτὲς προέρχονται ἐξωτερικὰ ἀπὸ ἀνθρώπους, 

εἴτε δημιουργοῦνται μέσα τους ἀπὸ ἄτοπους λογισμούς, 

εἴτε γεννιοῦνται ἀπό σωματικὲς ἀσθένειες), 

ἄν κρατήσουν ὣς τὸ τέλος τὴν ὑπομονή τους, θὰ ἀξιωθοῦν 

τὰ ἴδια στεφάνια μὲ τοὺς Μάρτυρες καὶ τὴν ἴδια παρρησία. 

Καὶ τοῦτο ἐπειδὴ τὸ μαρτύριο τῶν θλίψεων, 

ποὺ οἱ Μάρτυρες ὑπέμειναν ἀπὸ ἀνθρώπους, 

αὐτοὶ τὸ ὑπομένουν ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα, 

τὰ ὁποῖα παρακίνησαν τότε τοὺς βασανιστὲς τῶν Μαρτύρων. 

Καὶ ὅσο περισσότερες καὶ αὐτοὶ θλίψεις τοῦ ἐχθροῦ ὑπέμειναν, 

τόσο περισσότερη δόξα, ὄχι μόνον στὸ μέλλον 

θὰ ἀπολαύσουν ἀπὸ τὸν Θεό, 

ἀλλὰ καὶ ἐδῶ θὰ ἀξιωθοῦν 

τὴν παρηγορία τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος.

Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ , σελ. 305

Συγγραφῆς αἰτίες

Τέσσερις νομίζω εἶναι οἱ αἰτίες, οἱ ὁποῖες στὰ πλαίσια τῆς τέλειας τριάδας τῶν ἀρετῶν - πίστεως, ἐλπίδας καὶ ἀγάπης - παρακινοῦν νὰ γράφει τὰ ὠφέλιμα ἐκεῖνον ποὺ ἤδη ξεπέρασε τὸ μέσο τῆς ἀρχῆς καὶ ἔφτασε πρὸς τὴν τριάδα τῆς μυστικῆς θεολογίας. 

Πρώτη αἰτία εἶναι ἡ ἐλευθερία, ἡ ἴδια δηλαδή ἡ ἀπάθεια τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία μὲ τὴν κοπιαστικὴ ἐργασία προόδευσε στὴ φυσικὴ θεωρία τῆς κτίσεως καὶ ἀπὸ ἐκεῖ εἰσῆλθε στὸ γνόφο τῆς θεολογίας.

Δεύτερη εἶναι ἡ καθαρότητα τοῦ νοῦ ποὺ προῆλθε ἀπὸ τὰ δάκρυα καὶ τὴν προσευχή, ἀπὸ τὸν ὁποῖο νοῦ γεννιέται ὁ λόγος τῆς χάρης καὶ πηγάζουν οἱ ποταμοὶ τῶν νοημάτων.

Τρίτη εἶναι ἡ ἐνοίκηση μέσα μας τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀπὸ τὴν ὁποία προέρχονται οἱ φωτοχυσίες τοῦ Πνεύματος, ποὺ γίνονται ὅπως εἶναι συμφέρον στὸν καθένα ποὺ προχωρεῖ στὴν κάθαρση, γιὰ νὰ φανερώσουν τὰ μυστήρια τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν καὶ νὰ ξεσκεπάσουν τοὺς θησαυροὺς τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι κρυμμένοι μέσα στὴν ψυχή.

Τέταρτη αἰτία εἶναι ἡ ὑποχρέωση κάθε ἀνθρώπου ποὺ ἔλαβε τὸ τάλαντο τοῦ λόγου τῆς γνώσεως, σύμφωνα μὲ τὴν ἀπειλή τοῦ Θεοῦ ποὺ λέει: «Δοῦλε πονηρὲ καὶ ὀκνηρέ,  ἔπρεπε ἐσὺ νὰ καταθέσεις τὰ χρήματά μου στοὺς τραπεζίτες, ὥστε ὅταν ἐρχόμουν νὰ τὰ ἔπαιρνα μὲ τόκο».  Αὐτὸ φοβόταν καὶ ὁ Δαβίδ καὶ ἔλεγε:  «Ἰδού, δὲν θὰ ἐμποδίσω, Κύριε, τὰ χείλη μου, Σὺ τὸ γνωρίζεις.  Δὲν ἔκρυψα μέσα στὴν καρδιά μου τὴ δικαιοσύνη Σου, διαλάλησα τὴν ἀλήθεια Σου καὶ τὴ σωτηρία ποὺ παρέχεις.  Δὲν ἔκρυψα τὸ ἔλεος Σου καὶ τὴν ἀλήθεια Σου ἀπὸ πολυπληθὴ σύναξη.».

Ὅσιος Νικήτας Στηθάτος 

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ', σελ. 52 

 

Συναναστροφὲς

Ὅπως ὁ Κύριος θέλει ὁ ἄνθρωπος 

νὰ σώζεται μέσω ἄλλου ἀνθρώπου,

ἔτσι καὶ ὁ σατανᾶς σπεύδει τὸν ἄνθρωπο 

μέσω ἄλλου ἀνθρώπου νὰ τόν κολάσει.  

Γι' αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ προσκολλᾶται κανεὶς 

σὲ ἄνθρωπο ποὺ καταφρονεῖ τὰ θεῖα 

καὶ εἶναι πονηρὸς καὶ δὲν κρατεῖ τὴ γλώσσα του, 

γιὰ νὰ μὴν πάει μαζί του στὴν κόλαση.  

Γιατὶ καὶ δίκαιο ἄνθρωπο νά 

συναναστρέφεται κανεὶς, μόλις καὶ μπορεῖ νὰ σωθεῖ.  

Ἄν ὅμως συναναστραφεῖ μὲ πονηρὸ ἀπρόσεκτα, 

εἶναι σὰν νὰ κόλλησε λέπρα καὶ 

θὰ ὁδηγηθεῖ σὲ ναυάγιο...

Μιὰ καλή λέξη, τὸν ἄλλοτε ἀκάθαρτο ἐκεῖνο ληστή, 

τὸν ἔκανε καθαρὸ καὶ ἅγιο καὶ τὸν ἔβαλε στὸν Παράδεισο. 

Καὶ μιὰ λέξη ἀνάρμοστη ἔφραξε στὸν Μωυσῆ τὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας. 

Νὰ μὴ νομίσομε λοιπὸν μικρή ἀρρώστια τὴν  

φλυαρία·  

γιατί οἱ φιλοκατήγοροι καί φλύαροι 

ἀποκλείουν τὸν ἑαυτό τους ἀπό 

τὴ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.  

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Α', σελ. 348

Ὑπομονὴ στὶς θλίψεις

Νὰ εἶσαι κάθε μέρα ἕτοιμος νὰ δεχθεῖς κάθε θλίψη. 

Νὰ σκέφτεσαι ὅτι μὲ αὐτὲς θὰ ἀπαλλαγεῖς 

ἀπὸ τὶς πολλές σου ἁμαρτίες, καὶ νὰ εὐχαριστεῖς τὸν Ἅγιο Θεό. 

Γιατὶ ἀπ' αὐτὸ ἀποκτᾶ κανεὶς παρρησία ποὺ δὲν ντροπιάζει, 

σύμφωνα μὲ τὸν μέγα Ἀπόστολο ποὺ λέει: 

«Ἡ θλίψη ὁδηγεῖ στὴν ὑπομονή, 

ἡ ὑπομονὴ στὴν σταθερότητα, 

καὶ ἡ σταθερότητα στὴν ἐλπίδα.

Καὶ ἡ ἐλπίδα δὲν θὰ ντροπιάσει αὐτὸν ποὺ ἐλπίζει».

Γιατὶ αὐτὰ ποὺ μάτια δὲν τὰ εἶδαν καὶ αὐτιὰ δὲν τὰ ἄκουσαν

καὶ νοῦς ἀνθρώπου δὲν τὰ διανοήθηκε, αὐτὰ εἶναι ποὺ θὰ δοθοῦν 

σύμφωνα μὲ τὴν ἀδιάψευστη ὑπόσχεση σ' ἐκεῖνους οἱ ὁποῖοι 

μὲ τὴν συνέργεια τῆς χάρης δείχνουν ὑπομονὴ στὶς θλίψεις.

Γιατὶ χωρὶς τὴν χάρη τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ κατορθωθεῖ.

Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος 

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ' , σελ. 40

Κερί ἤ πηλός;

Ὁ Θεὸς εἶναι ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὅπως λέει ἡ Γραφή, 

ποὺ ρίχνει ἐπάνω σ' ὅλους χωρὶς διάκριση, 

τὶς ἀκτίνες τῆς ἀγαθότητας·

καὶ ἡ ψυχὴ κατὰ τὴν προαίρεσή της, 

γίνεται ἤ κερὶ ἂν ἀγαπᾶ τὸν Θεό, 

ἥ πηλός, ἂν ἀγαπᾶ τὴν ὕλη.  

Ὁ πηλὸς ἐκ φύσεως ξεραίνεται ἀπὸ τὸν ἥλιο,

ἐνῶ τὸ κερὶ φυσικῶς μαλακώνει. 

Ἔτσι καὶ κάθε ψυχὴ φιλόυλη καὶ φιλόκοσμη, 

ποὺ τὴ νουθετεῖ ὁ Θεὸς καὶ αὐτὴ ἀντιστέκεται μὲ τὴ θέλησή της, 

σκληραίνει σὰν τὸν πηλό καὶ σπρώχνει τὸν ἑαυτό της 

στὴν ἀπώλεια ὅπως ὁ Φαραώ.

Ἐνῶ κάθε ψυχὴ ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Θεό, μαλακώνει σὰν τὸ κερί, 

καὶ καθὼς τυπώνεται καὶ σφραγίζεται μὲ τὰ θεῖα, 

γίνεται κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ μὲ τὴ χάρη τοῦ Πνεύματος.

Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Β', σελ. 105

Ὁ Χριστὸς στοὺς πιστοὺς

Ὅλους τοὺς πιστοὺς ὀφείλομε 

νὰ τοὺς βλέπομε σὰν ἕναν,

καὶ νὰ σκεφτόμαστε ὅτι 

στὸν καθένα ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὁ Χριστός.

Καὶ νὰ ἔχομε γιὰ τὸν καθένα τέτοια ἀγάπη, 

ὥστε νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ θυσιάσομε γιὰ χάρη του 

καὶ τὴ ζωή μας. Γιατὶ ὀφείλομε νὰ μὴ λέμε

οὔτε νὰ θεωροῦμε κανένα ἄνθρωπο κακό, 

ἀλλὰ ὅλους νά τοὺς βλέπομε ὡς καλούς, ὅπως εἴπαμε.  

Κι ἂν δεῖς ἕνα ἀδελφὸ νὰ ἐνοχλεῖται 

ἀπὸ πάθη, νὰ μὴν τὸν μισήσεις αὐτόν·  

μίσησε τὰ πάθη ποὺ τὸν πολεμοῦν.

Καὶ ἂν τὸν δεῖς νὰ τυραννεῖται ἀπὸ 

ἐπιθυμίες καὶ συνήθειες προηγουμένων ἁμαρτιῶν, 

περισσότερο σπλαχνίσου τον, μὴν τυχὸν 

δοκιμάσεις καὶ σὺ πειρασμό, 

ἀφοῦ εἶσαι ἀπὸ ὑλικὸ ποὺ εὔκολα γυρίζει 

ἀπὸ τὸ καλὸ στὸ κακό.

Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ', σελ. 24 

Χριστὸς ὁ ἰσχυρότερος

Ὅταν δεῖς κάποιους ὑπερήφανους ποὺ δὲν ἀντέχουν 

νὰ ἐπαινοῦνται οἱ καλύτεροι, καὶ μηχανεύονται 

πῶς νὰ συγκαλύψουν τὴν ἀλήθεια ποὺ κηρύττεται,

ἐμποδίζοντάς την μὲ χίλιους-δυὸ πειρασμοὺς κι ἀθέμιτες διαβολές,

τότε νὰ νοεῖς ὅτι ξανασταυρώνεται ἀπ' αὐτοὺς ὁ Κύριος

καὶ ἐνταφιάζεται καὶ φρουρεῖται μὲ στρατιῶτες καὶ σφραγίδες στὸν τάφο.

Ὁ λόγος ὅμως;  ἀνατρέποντας αὐτούς, ἀνασταίνεται, καὶ 

πιὸ πολὺ ἀναδεικνύεται ἀπὸ τὸν ἐναντίον του πόλεμο,

ἐνισχυόμενος ὡς πρὸς τὴν ἀπάθεια μὲ τὰ παθήματα.

Γιατὶ εἶναι ἰσχυρότερος ἀπ' ὅλα, ἐπειδὴ 

καὶ εἶναι καὶ ὀνομάζεται  ἀλήθεια.

Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής

 

Πηγή: Φιλοκαλία, Tόμος Β', σελ. 114

Ἡ εἰρήνη τῆς ψυχῆς

Δὲν μπορεῖ νὰ γεννήσει τὸ χιόνι φλόγα ἢ τὸ νερὸ φωτιά, 

οὕτε ὁ θάμνος σύκα. Ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ ἐλευθερωθεῖ

ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου 

ἀπὸ δαιμονικοὺς λογισμοὺς καὶ λόγια καὶ ἔργα, 

ἄν δὲν καθαρίσει τὸ ἐσωτερικό της καὶ 

δὲ φυλάξει τὴ νήψη ἐνωμένη μὲ τὴν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ καὶ 

δὲν κατορθώσει τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ψυχικὴ ἡσυχία 

καὶ δὲ σπεύδει νὰ βαδίζει ἔτσι μὲ μεγάλη προθυμία.

Ἡ ἀπρόσεκτη ὅμως ψυχὴ ἀναγκαστικά θὰ γίνει στείρα ἀπὸ 

κάθε ἀγαθὸ καὶ τέλειο νόημα, σὰν ἄκαρπο μουλάρι, 

χωρὶς σύνεση καὶ πνευματικὴ φρόνηση.  

Ἡ πραγματικὴ εἰρήνη τῆς ψυχῆς εἶναι 

τὸ γλυκὸ πράγμα καὶ ὄνομα Ἰησοῦς 

καὶ τὸ ἄδειασμα ἀπὸ ἐμπαθεῖς σκέψεις.

Ἅγιος Ἠσύχιος

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Α' , σελ. 200

Ἡ ψυχή σου πολύτιμη

Ὄσο ἡ ψυχή εἶναι πολυτιμότερη ἀπό τό σῶμα, 

τόσο ὁ λογικός ἄνθρωπος εἶναι ἀνώτερος ἀπό ὅλη τήν κτίση.

Μή βλέπεις λοιπόν, ἄνθρωπε, τὰ μεγέθη τῶν κτισμάτων καί 

τά νομίζεις πιό πολύτιμα ἀπό σένα.

Ἀλλά βλέποντας τή χάρη πού σοῦ δόθηκε καί 

κατανοώντας τήν ἀξία τῆς νοερῆς καί λογικῆς ψυχῆς σου,

νά ἀνυμνεῖς τόν Θεό πού σέ τίμησε

παραπάνω ἀπό ὄλα τά ὁρατά. 

Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος 

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ',  σελ. 32

Ὁ ἀρραβώνας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Ἄν τό λάδι ἐκεῖνο πού γινόταν ἀπό διάφορα μυρωδικά 

εἶχε  τόση  δύναμη,  ὥστε  ἐκεῖνοι  πού  χρίονταν, 

νά  ἀποκτοῦν  τό  βασιλικό  ἀξίωμα,

πόσο  περισσότερο  ἐκεῖνοι  πού  χρίονται 

στόν   ν ο ῦ   καί  στόν   ἔ σ ω   ἄ ν θ ρ ω π ο

μέ  τό  ἀγιαστικό  λάδι  τῆς  άγαλλιάσεως  καί 

δέχονται  τόν  ἀ ρ ρ α β ώ ν α   τοῦ  ἀ γ α θ ο ῦ   Π ν ε ύ μ α τ ο ς,

θά  φτάσουν  τά  μέτρα  τῆς  τελειότητας, 

δηλαδή  τῆς  βασιλείας  τοῦ  Χριστοῦ  καί  τῆς  θείας  υἱοθεσίας, καί 

θά  μυηθοῦν  στά  μυστήρια  τοῦ  βασιλιᾶ  Χριστοῦ,

ἔχοντας  τήν  ἄδεια  νά  πλησιάζουν  τόν  Πατέρα  ὅποτε  θέλουν; 

Γιατί ἄν καί δέν ἔχουν λάβει ἀκόμη τελείως τήν κληρονομία,

ἐπειδή σηκώνουν ἀκόμη τό βάρος τοῦ σώματος, ἀλλ' ὅμως λόγω

τοῦ ἀρραβώνα τοῦ Πνεύματος εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, καί 

δέν ἀμφιβάλλουν καθόλου ὅτι θά συμβασιλεύσουν μέ τόν Χριστό καί 

ὅτι  θά  ἔχουν  ἀφθονία  καί  πλεονασμό  Πνεύματος·

γιατί  ἀπό  αὐτήν  ἤδη  τήν  ζωή  δοκίμασαν 

τήν  δύναμη  καί  τήν  ἡδονή  ἐκείνη. 

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Γ΄, σελ. 280

Πῶς ἀνθίζει ἡ ἀνέκφραστη καί ἀναφαίρετη χαρά; - Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς

Καθώς ἡ ψυχή δέν διασκορπίζεται ἄπρεπα σέ ποικίλες μέριμνες,

ὁ νοῦς εἰσέρχεται ἀτάραχα στά πραγματικά «ταμεῖα» -στά ἐνδότερα τῆς ψυχῆς-, 

κι  ἐκεῖ  προσεύχεται  στόν  ἀόρατο  Πατέρα. 

Καί  Ἐκείνος  τοῦ  χαρίζει  πρῶτα-πρῶτα  τό  δῶρο 

πού εἶναι δοχεῖο τῶν θείων χαρισμάτων, δηλαδή τήν εἰρήνη τῶν λογισμῶν,

μετά  ἀπό  τήν  ὁποία  τελειοποιεῖ  τήν  ταπείνωση,

 πού  γεννᾶ  καί  συγκρατεῖ  κάθε  ἀρετή.

Ὄχι βέβαια τήν ταπείνωση πού συνίσταται σέ λόγια καί σχήματα

τά ὁποῖα βρίσκει εὔκολα ὅποιος θέλει, ἀλλά ἐκείνη πού ἐπιβεβαιώνεται 

ἀπό  τό  ἀγαθό  καί  θεῖο  Πνεῦμα, τήν  ὁποία  κτίζει  τό  ἵδιο  τό  Πνεῦμα

ὅταν  ἐγκατασταθεῖ  στά  ἔγκατα  τῆς  ψυχῆς.  

Μέσα  στήν  εἰρήνη  λοιπόν  καί  τήν  ταπείνωση,

σάν  μέσα  σέ  ἀσφαλές  περιτείχισμα  τοῦ  παραδείσου  τοῦ  νοῦ,

φυτρώνουν  τά  κάθε  εἴδους  δένδρα  τῆς  πραγματικῆς  ἀρετῆς.

Στό  κέντρο  του  ἀνεγείρονται  τά  ἱερά  ἀνάκτορα  τῆς  ἀγάπης,

στά  πρόθυρα  τῶν  ὁποίων  ἀνθίζει  σάν  προοίμιο  τῆς  μέλλουσας  ζωῆς 

ἡ  ἀνέκφραστη  καί  ἀναφαίρετη  χαρά.

 Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ', σελ. 265

Πῶς γεννιέται ἡ χαρά;

Σέ  καθένα  πού  ἀρχίζει  νά  ζεῖ  κατά  Θεόν, 

εἶναι  ὠ φ έ λ ι μ ο ς   ὁ  φόβος  τῆς  κολάσεως  καί 

ὁ  πόνος  πού  γεννιέται  ἀπό αὐτόν.

Ἐκεῖνος  πού  φαντάζεται  ὅτι  μπορεῖ  νά  βάλει  ἀρχή 

χωρίς  αὐτόν  τόν  πόνο  καί  τόν  δεσμό, 

δέν  θεμελιώνει  μόνο  πάνω  στήν  ἄμμο  τίς  πράξεις του,

ἀλλά καί νομίζει ὅτι μπορεῖ νά χτίσει σπίτι στόν ἀέρα χωρίς θεμέλια,

πράγμα  τελείως  ἀδύνατο.

Γιατί  ὁ  πόνος  αὐτός  σέ  λίγο  γ ε ν ν ᾶ   κ ά θ ε   χ α ρ ά, καί 

ὁ  δεσμός  αὐτός  συντρίβει  τά  δεσμά 

ὅλων  τῶν  ἁμαρτημάτων  καί  τῶν  παθῶν, καί 

ὁ  δήμιος  αὐτός  προξενεῖ  ὅχι  θάνατο, 

ἀλλά  ζ ω ή   α ἰ ώ ν ι α. 

Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος 

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Δ΄, σελ. 25

Πνευματικά χαρίσματα

Ἡ πραγματική πίστη εἶναι ἀλήθεια 

πού συνέχει καί συγκρατεῖ ὅλα καί δέν περιέχει ψεῦδος.

Ἡ ἀγαθή συνείδηση φέρνει τήν δύναμη τῆς ἀγάπης, 

γιατί δέν τήν βαρύνει καμιά παράβαση ἐντολῆς.

«Καί θά ἀναπαυτοῦν -λέει- σ' αὐτόν ἐπτά πνεύματα:

τό πνεῦμα τῆς σοφίας, τό πνεῦμα τῆς συνέσεως, τό πνεῦμα τῆς γνώσεως,

τό πνεῦμα τῆς ἐπιστήμης, τό πνεῦμα τῆς βουλῆς, τό πνεῦμα τῆς ἰσχύος, 

τό  πνεῦμα  τοῦ  φόβου  τοῦ  Θεοῦ».

Ἰδιαίτερα γνωρίσματα αὐτῶν τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων εἶναι:

τοῦ  φόβου, ἡ  ἀποβολή  τῶν  κακῶν·

τῆς  ἰσχύος, ἡ  πραγμάτωση  τῶν  ἀγαθῶν·

τῆς  βουλῆς, ἡ  διάκριση  τῶν  ἀντιθέτων·

τῆς ἐπιστήμης, ἡ ἀνόθευτη πληροφορία γιά ὅ,τι ὀφείλομε·

τῆς γνώσεως, ἡ ἐνεργητική κατανόηση τῶν θείων λόγων τῶν ἀρετῶν·

τῆς συνέσεως, ἡ καθολική συγκατάθεση τῆς ψυχῆς πρός ὅσα κατανοήθηκαν·

τῆς  σοφίας, ἡ  ἀκατανόητη  ἕνωση  μέ  τόν  Θεό.

Κατ' αὐτήν, ἡ ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ γίνεται γιά τούς ἄξιους ἀπόλαυση τοῦ Θεοῦ,

ἡ  ὁποῖα μέ τήν μετοχή στόν Θεό θεώνει αὐτόν πού μετέχει καί 

τόν κάνει ἐξηγητή τῆς θείας μακαριότητας κατά τήν ἀέναη καί μυστική προβολή καί 

κοινοποίηση  τῶν  θείων  μυστηρίων  σέ  ὅσους  ἔχουν  ἀνάγκη.

Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Β΄, σελ. 193 

_____________________________________________________________________

Δόξα τῷ  Θεῷ, ἀγαπητοί ἀδελφοί, οἱ Ἁγιοι Πατέρες μᾶς ἐξηγοῦν τή θεία μακαριότητα καί 

κοινοποιοῦν τά θεία μυστήρια σ' ἐμᾶς πού ἔχουμε τήν ἀνάγκη καί τήν χαρά νά τά μαθαίνουμε.

_______________________________________________________________________

Ὁ Θεός εἶναι ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης

Ὁ Θεός εἶναι ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὅπως λέει ἡ Γραφή, 

πού ρίχνει ἐπάνω σ' ὅλους χωρίς διάκριση, τίς ἀκτίνες τῆς ἀγαθότητας· καί

ἡ  ψυχή  κατά  τήν  προαίρεσή  της,  γίνεται

 ἤ  κερί  ἄν  ἀγαπᾶ  τόν  Θεό,  ἤ  πηλός,  ἄν  ἀγαπᾶ  τήν  ὕλη.  

Ὁ  πηλός  ἐκ  φύσεως  ξεραίνεται  ἀπό  τόν  ἥλιο, 

ἐνῶ  τό  κερί  φυσικῶς  μαλακώνει.  

Ἔτσι  καί  κάθε  ψυχή  φιλόυλη  καί  φιλόκοσμη, 

πού  τή  νουθετεῖ  ὁ  Θεός  καί  αὐτή  ἀντιστέκεται  μέ  τήν  θέλησή  της, 

σκληραίνει  σάν  τόν  πηλό  καί  σπρώχνει  τόν  ἐαυτό  της 

στήν  ἀπώλεια  ὅπως  ὁ  Φαραώ.

Ἐνῶ  κάθε  ψυχή  πού  ἀγαπᾶ  τόν  Θεό,  μαλακώνει  σάν  τό  κερί, καί 

καθώς  τυπώνεται  καί  σφραγίζεται  μέ  τά  θεῖα, 

γίνεται  κατοικητήριο  τοῦ  Θεοῦ  μέ  τήν  χάρη  τοῦ  Πνεύματος.

 Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής

Πηγή: Φιλοκαλία, Τόμος Α΄, σελ. 105

Πῶς ἀποκτοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ;

Ὁ καθένας πού θέλει νά χαραχθοῦν ἐπάνω του αὐτά τά καλά ἤθη,

πρέπει πρίν ἀπό κάθε ἄλλο καί παντοῦ νά ἐπιδιώκει 

τόν  φόβο  τοῦ  Θεοῦ  καί  τήν  ἱερή  ἀγάπη, 

ἡ ὁποία εἶναι ἡ πρώτη καί μεγαλύτερη ἐντολή.

Καί νά τήν ζητεῖ ἀπό τόν Κύριο ἀκατάπαυστα νά τήν κάνει 

περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς του, καί  ἔτσι 

μέ τήν συνεχή καί ἀδιάκοπη μνήμη τοῦ Θεοῦ,

προκόβοντας μέρα μέ τή μέρα μέ τήν χάρη, 

νά προσθέτει σ' αὐτήν καί νά τήν αὐξάνει.

Γιατί μέ τόν ζῆλο καί τό σθένος, τήν φροντίδα καί τόν ἀγώνα,

γινόμαστε ἱκανοί νά ἀποκτήσομε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ,

ἡ ὁποία διαμορφώνεται μέσα μας μέ τήν χάρη καί τήν δωρεά τοῦ Χριστοῦ.

Ἀπό αὐτήν κατορθώνομε εὔκολα καί τήν δεύτερη ἐντολή, δηλαδή 

τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον.

Πηγή:Φιλοκαλία, Τόμος Γ΄, σελ. 251